Dlaczego przewoźnik stosuje przepisy konwencji CMR w przewozie krajowym?
17/02/2023
Każdy przewóz rządzi się swoimi prawami, ale i obowiązkami. Transport w obrębie jednego państwa opiera się głównie na przepisach prawa krajowego, w przypadku Polski jest to ustawa Prawo przewozowe. Przewozy poza granicę jednego państwa reguluje z kolei konwencja CMR. Może zdarzyć się jednak i taka sytuacja, w której przewoźnik w transporcie krajowym podporządkowuje się od razu zasadom konwencji CMR. Dlaczego tak jest, który poziom regulacji prawnych jest ważniejszy i czy zawsze stosowanie prawa międzynarodowego w kontekście przejazdów krajowych jest poprawne – tego dowiesz się z niniejszego artykułu.
Czym jest konwencja CMR?
Na wstępie warto przypomnieć sobie, czym jest wspomniana już konwencja CMR.
Konwencja CMR to dokument regulujący warunki transportu międzynarodowego. Jej zasady chronią interesy klientów oraz osób odpowiedzialnych za transport towarów poza granice danego państwa. Co ważne, przynajmniej jeden z krajów – ten, w którym rozpoczyna się podróż towaru lub ten, do którego towar jest dostarczany – musi być sygnatariuszem konwencji. To, co jest charakterystyczne dla konwencji CMR, to nawiązanie do biznesowego charakteru przewozów. Ma ona zastosowanie wyłącznie do transportu, na którym się zarabia. Obszerny tekst z informacjami dotyczącymi konwencji CMR udostępniliśmy już jakiś czas temu na naszym blogu, natomiast teraz, w kontekście tej ustawy międzynarodowej, warto podkreślić jeszcze jeden dość ważny aspekt – odnosi się ona wyłącznie do transportu drogowego i wykorzystania samochodów z naczepami, przyczepami itp.
Które przepisy są ważniejsze: międzynarodowe czy krajowe?
W momencie transportowania towarów między państwami kluczowym dokumentem regulującym ten proces będzie akt ustanowiony na gruncie międzynarodowym, czyli w tym przypadku konwencja CMR. Jest ona nadrzędna w stosunku do dokumentów prawa krajowego. W związku z tym, jeśli zachodziłaby sprzeczność między zasadami obowiązującymi na mocy ustaw krajowych a prawem międzynarodowym – w takiej sytuacji pod uwagę brane są postanowienia konwencji, natomiast przepisy stojące w opozycji stają się nieważne.
Konwencja CMR jest jednak dokumentem dosyć skondensowanym i stosunkowo niewielkim. Jej zapisy są proste i nie odnoszą się do wszystkich aspektów związanych z przewozem towarów. W konwencji CMR nie znajdziemy na przykład przepisów regulujących drogę zawierania umów przewozowych. W przypadku, kiedy jakiś aspekt nie jest uwzględniony w konwencji lub jest opisany bardzo pobieżnie, w życie wchodzi prawo krajowe. Którego państwa? Jeśli w umowie nie została przewidziana taka okoliczność, bierzemy pod uwagę miejsce zamieszkania przewoźnika. Tutaj warunkiem jest znajdowanie się w tym samym kraju miejsca załadunku lub dostawy. W innych sytuacjach liczyć się będzie prawo kraju dostawy.
Mimo, że konwencja CMR jest ustawą regulującą transport wyłącznie międzynarodowy, są przewoźnicy, którzy decydują się na jej przestrzeganie nawet w przejazdach krajowych. Dlaczego tak jest?
Zorganizujemy dowolny
transport w 45 minut
lub krócej
Nasz pracownik szybko przygotuje konkretną propozycję, a po jej akceptacji osobiście dopilnuje, by nic nie przeszkodziło w dostawie na umówiony czas.
Nagłe zlecenia nas nie zaskakują, bo jesteśmy dobrze przygotowani.
Przepisy konwencji CMR w przepisach krajowych
Jednym z najważniejszych dokumentów w transporcie różnych towarów jest list przewozowy. Przepisy krajowe co prawda nie wymagają jego przygotowania, jednak posiadanie listu przewozowego może wiele ułatwić w przypadku kwestii spornej. Dla przewoźnika dokument ten zatwierdza podjęcie się i wykonanie przewozu. Zawiera on informacje określające zakres odpowiedzialności, dlatego tak ważne jest jego posiadanie i poprawne wypełnienie. Wyłącznie na podstawie listu przewozowego można ustalić, kto odpowiada za uszkodzenia, stratę towaru i ewentualne, wynikające z takich zdarzeń, kary. Praktyka pokazuje jednak, że wciąż większym zainteresowaniem i uwagą cieszą się zlecenia, które nie mają takiej mocy urzędowej jak listy przewozowe. W transporcie międzynarodowym, w ramach konwencji CMR, list przewozowy nadal nie jest obowiązkowy, ale został określony jako „dowód zawarcia umowy przewozu” i jest pewnym standardem, jeśli chodzi o dokumentację transportów transgranicznych. Polskie przepisy prawa przewozowego zawierają się w najważniejszych regulacjach konwencji, stąd dozwolone jest stosowanie wzorów listu przewozowego CMR w przypadku zleceń krajowych. Jest to po prostu dobra praktyka i trening poprawnego wypełniania listów przewozowych.
Brak wiedzy na temat tego, które akty prawne są ważniejsze w zależności od rodzaju przewozu, może powodować chęć stosowania przepisów konwencji CMR w ramach przewozów krajowych z uwagi na dość prosty system reklamacji międzynarodowych. Konwencja w łatwy sposób określa: kto i za co jest odpowiedzialny oraz jakie kary przysługują za powstałe niedopatrzenia. Ustawa Prawo przewozowe wydaje się być bardziej szczegółowa, przez co może mniej liberalna.
Przewoźnicy, którzy zwykle transportują ładunki z państwa do państwa, są też bardziej przyzwyczajeni do zapisów konwencji i standardów wymagań płynących właśnie z ustawy międzynarodowej.
Bez względu na to, czym kierują się firmy przewozowe, które włączają zapisy konwencji CMR do przewozów krajowych, warto zdawać sobie sprawę z tego, że jest ona nadrzędnym dokumentem jedynie podczas transportu międzynarodowego. Jeśli zaistniałaby kwestia sporna związana z przewozem krajowym, pod uwagę będą brane zapisy w listach przewozowych i umowach w kontekście prawa krajowego.